100 płyt sophisti-pop - lista osobista

Zacznijmy od wyjaśnienia tego, czym jest "sophisti-pop"? Obecnie to rodzaj etykiety, którą niektórzy krytycy muzyczni i inni przedstawiciele branży muzycznej określają twórczość grup powstałych najczęściej na fali muzyki post-punkowej, które grają muzykę z pogranicza muzyki pop, jazz, soul, z mniej lub bardziej wyraźnymi wpływami nowofalowymi. I takie znaczenie również ja przyjmuję przy układaniu listy stu płyt "sophisti-pop". Muzyka "sophisti-pop" często krzyżuje się z twórczością określaną również jako "art-pop" czy "indie-pop" a czasami także "synth-pop" oraz "jangle-pop". Jednak "sophisti-pop" ma swoje historyczne zakorzenienie. Pochodzenie nowofalowe wykonawców sophisti-pop nie jest regułą. Główny protoplasta "sophisti-pop" - Bryan Ferry - tworzył jeszcze zanim zaistniał punk rock i wraz z macierzystym Roxy Music miał wpływ na powstanie wielu gatunków muzycznych - nowej fali, new romantic, sophisti-pop. W końcu sam zaczął tworzyć muzykę, która okazała się esencją "sophisti-pop". 

Historycznie rzecz biorąc, termin "sophisti-pop" zaczął być używany w drugiej połowie lat 80., wprawdzie w sposób dosyć niezobowiązujący, przez brytyjskich dziennikarzy w stosunku do brytyjskich grup, które najczęściej wywodziły się z kręgów post-nowofalowych a zaczęły tworzyć rodzaj eleganckiego, "wysmakowanego popu", używając do tego środków wyrazu całkowicie odmiennych od muzyki punkowej, takich jak np. instrumenty dęte lub smyczkowe. Muzyka utrzymana była w wolniejszym tempie i w łagodnej, przeważnie radosnej tonacji. Nigdy jednak pod tym terminem nie kryła się żadna zwarta stylistyka, za którą stało jakieś konkretne środowisko muzyczne, tak jak to jest w przypadku np. muzyki punk, metal, country czy jazz a nawet "new romantic". "Sophisti-pop" to raczej określenie typowo dziennikarskie, które miało służyć do porządkowania i opisywania szybko zmieniającej się sceny brytyjskiej "muzyki popularnej". 

Termin "sophisti-pop" nie pociągnął za sobą jakiejś szerszej mody, ani na tworzenie tego typu muzyki, ani na słuchanie. Twórczość taka nie zdobyła powszechniejszej popularności i dodatkowo została szybko zgaszona przez rosnącą popularność muzyki rave i house z jednej strony oraz grunge z drugiej. W tym czasie - czyli na przełomie lat 80. i 90. - w muzyce brytyjskiej narodził się również "madchaster" a następnie brit pop. W latach 90. nad wszystkim zaczął górować hip-hop oraz nowe style z szybko rozwijającej się sceny elektronicznej i techno. Sophisti-pop szybko stał się przeżytkiem, zanim ugruntował się jako odrębny styl. W istocie nigdy takim odrębnym stylem nie był. Niemniej jednak niektórzy artyści do dzisiaj wykonują muzykę, którą w ten sposób można nazwać, najczęściej sami nie będąc świadomi, że ktoś określa ich muzykę mianem "sophisti-pop", ani co właściwie ten termin znaczy. 

Mimo wszystkich powyższych zastrzeżeń i problemów z niejednorodnością stylistyki "sophisti-pop", chciałbym tym rankingiem spróbować zwrócić baczniejszą uwagę na ten rodzaj muzyki. Z jednej strony sophisti-pop nie ma wielkiego wsparcia w mainstreamie, a z drugiej nie jest specjalnie szanowany w kręgach "undegroundowych". Uważam, że niesłusznie, bo w mainstreamie brakuje właśnie takiej inteligentnej, przebojowej, ale z pewnymi aspiracjami muzyki pop.

W zestawieniu prezentuję wykonawców, którzy wpłynęli na powstanie tego terminu - w tym miejscu przede wszystkim należy wymienić Roxy Music - ale także twórców, którzy najbardziej są kojarzeni z tą stylistyką, jak np. The Style Council, Sade czy Simply Red. Wymienienie obok siebie wykonawców tak różnych jak The Style Council i Simply Red, świadczy o tym jak pojemnym terminem jest "sophisti-pop". Dodatkowo, często na jednej płycie danego wykonawcy słyszymy utwory, które można zakwalifikować jako rodzaj sophisti-popu a inne z całą pewnością takimi nagraniami nie są. Np. na płycie formacji Red Guitars pt. "Tales of the Expected" (1986) słyszymy kilka utworów wyraźnie utrzymanych w duchu "sophisti-pop" i kilka innych w gruncie rzeczy typowo nowofalowych lub zwyczajnie pop-rockowych.

W rankingu ująłem też albumy wykonawców łączonych z całkowicie innymi stylistykami, którzy w swojej dyskografii mają również płyty, które mają sporo wspólnego z "sophisti-pop", np. Tears For Fears, Alphaville, czy Talk Talk a nawet Kajagoogoo. Bo czy "True" Spandau Ballet, "The Colour of Spring" Talk Talk lub "Elemental" Tears For Fears to jeszcze synth pop? Na pewno jakieś syntetyczne atawizmy tam pozostały, ale przeważa już całkiem inny rodzaj popu. I tutaj można się spierać czy jest to bardziej "sophisti-pop", "art-pop" czy jeszcze jakiś inny pop. Moim zdaniem spokojnie można do nich również zastosować termin "sophisti-pop". Dzięki takiemu rozumowaniu w moim rankingu umieściłem powyższe płyty a także kilka innych, które również mogą u niektórych wywołać zdziwienie pod hasłem: "przecież to nie żaden sophisti-pop, ale...[i tutaj należy wstawić dowolny inny gatunek muzyki pop]"

W zestawieniu skupiam się głównie na latach 80., kiedy stylistyka zaistniała i kiedy powstały najlepsze i najbardziej typowe dla niej płyty. W czołówce zestawienia są wydawnictwa, które najbardziej lubię. Tak się składa, że większość spośród nich, to albumy, które przyczyniły się do powstania terminu "sophisti-pop", choć w chwili wydania termin ów nie był nawet w użyciu. Oprócz wykonawców oczywistych, w zestawieniu są też mniej znani twórcy, tacy jak np. formacja Swans Way, która wydała w 1984 roku jedną, ale za to znakomitą płytę pt. "The Fugitive Kind". Dzisiaj ta pozycja jest trudna do zdobycia, nie tylko w formacie fizycznym, ale nieobena jest nawet w streamingu. Podobna sytuacja jest z inną świetną płytą, tym razem grupy The Lover Speaks (1986), której swego czasu pomagał Dave Stewart (Eurythmics). To ta grupa jest autorem i pierwszym wykonawcą utworu pt. "No More „I Love You's", który w latach 90. wylansowała Annie Lennox. Inną kompozycją wylansowanym później przez bardziej znanego artystę jest "Captain Nemo" (1990) szwedzkiego Dive (nie mylić z belgijską formacją postindustrialną), która trzy lata później stała się międzynarodowym przebojem dzięki wykonaniu jej przez Sarah Brightman. Tymczasem Dive nagrało w 1990 długogrającą płytę pt. "Where the River Turns to Sea", która jest warta uwagi a mało znana.

Mimo że określenie "sophisti-pop" wymyślone zostało przez Brytyjczyków i początkowo było stosowane do brytyjskich grup pop, to ja nie ograniczam się tylko do płyt Brytyjczyków. Choć w większości w rankingu są jednak płyty brytyjskie, to znajdziecie tu również wydawnictwa twórców amerykańskich (Cock Robin), szwajcarskich (Double), francuskich (Isabelle Antena), szwedzkich (Dive), holenderskich (Ten Sharp) a nawet polskich (No Limits). Nie zapomniałem też oczywiście o Basi Trzetrzelewskiej.

Tradycyjnie podkreślam, że mój wybór jest subiektywny i arbitralny. Z pewnością mogło się zdarzyć tak, że pominąłem pewne wydawnictwa nieświadomie, z powodu braku wiedzy o nich, albo dlatego, że o kimś zapomniałem. Mam nadzieję jednak, że zestawienie okaże się komuś przydatne. Praca nad nim na pewno przyniosła wiele korzyści poznawczych oraz przyjemności z odsłuchu dawno niesłuchanych płyt, układającemu. Chociażby z tego powodu uważam, że warto było poświęcić trochę czasu na ułożenie rankingu.

1. Bryan Ferry - Boys And Girls (1985)

2. Talk Talk - The Colour of Spring (1986)

3. Roxy Music - Avalon (1982)

4. Japan - Tin Drum (1981)

5. The Blue Nile - Hats (1989)

6. Swans Way - The Fugitive Kind (1984)

7. The Lover Speaks - The Lover Speaks (1986)

8. Sade - Promise (1985)

9. Isabelle Antena - En Cavale (1986)

10. Spandau Ballet - True (1983)

11. Cock Robin - Cock Robin (1985)
12. Sade - Love Deluxe (1992)
13. Simply Red - A New Flame (1989)
14. Kajagoogoo - Islands (1984)
15. The Style Council - Our Favourite Shop (1985)
16. The Blue Nile - A Walk Across the Rooftops (1984)
17. Weekend - La varieté (1982)
18. Matt Bianco - Whose Side Are You On? (1984)
19. ABC - The Lexicon of Love (1982)
20. Tears For Fears - Elemental (1993)

21. The Explorers - Explorers (1985)
22. Bryan Ferry - Bête Noire (1987)
23. Alphaville - Prostitute (1994)
24. Swing Out Sister - It's Better to Travel (1987)
25. China Crisis - Working With Fire and Steel: Possible Pop Songs Volume Two (1983)
26. Scritti Politti - Cupid & Psyche 85 (1985)
27. Sade - Diamond Life (1984)
28. Basia - Time and Tide (1987)
29. Curiosity Killed the Cat - Keep Your Distance (1987)
30. Johnny Hates Jazz - Turn Back the Clock (1988)

31. Simply Red - Picture Book (1985)
32. The Lotus Eaters - No Sense of Sin (1984)
33. The Pale Fountains - Pacific Street (1984)
34. Tears For Fears - Raoul and the Kings of Spain (1995)
35. Lyon in Winter - As Winter Falls (1986)
36. Frazier Chorus - Sue (1989)
37. The Christians - Colour (1990)
38. The Dream Academy - The Dream Academy (1985)
39. Dive - Where the River Turns to Sea (1990)
40. Aztec Camera - Love (1987)

41. Basia - London Warsaw New York (1990)
42. Sade - Lovers Rock (2000)
43. Red Guitars - Tales of the Expected (1986)
44. Furniture - The Wrong People (1986)
45. Simply Red - Stars (1991)
46. Level 42 - World Machine (1985)
47. Cock Robin - After Here Through Midland (1987)
48. Sade - Soldier of Love (2010)
49. Bryan Ferry - Avonmore (2014)
50. Donald Fagen - The Nightfly (1982)

51. Tanita Tikaram - Ancient Heart (1988)
52. Double - Blue (1985)
53. The Christians - The Christians (1987)
54. Black - Wonderful Life (1987)
55. Prefab Sprout - Jordan: The Comeback (1990)
56. Love and Money - Strange Kind of Love (1988)
57. Blue Rondo à la Turk - Chewing the Fat (1982)
58. The Blow Monkeys - She Was Only a Grocer's Daughter (1987)
59. Eye to Eye - Eye to Eye (1982)
60. Everything but the Girl - Eden (1984)

61. The Beautiful South - Welcome to the Beautiful South (1989)
62. Deacon Blue - Raintown (1987)
63. Haircut One Hundred - Pelican West (1982)
64. Nik Kershaw - Radio Musicola (1986)
65. The Colour Field - Virgins and Philistines (1985)
66. The Style Council - Confessions of a Pop Group (1988)
67. A Certain Ratio - Good Together (1989)
68. General Public - ...All the Rage (1984)
69. Hipsway - Hipsway (1986)
70. It's Immaterial - Life's Hard and Then You Die (1986)

71. Microdisney - Everybody Is Fantastic (1984)
72. The Painted Word - Lovelife (1989)
73. Working Week - Compañeros (1986)
74. Hue and Cry - Seduced and Abandoned (1987)
75. Wet Wet Wet - Popped In Souled Out (1987)
76. The Bible - Walking the Ghost Back Home (1986)
77. Joe Jackson - Night and Day (1982)
78. The Christians - We (2015)
79. China Crisis - Difficult Shapes & Passive Rhythms, Some People Think It's Fun to Entertain (1982)
80. Shakatak - City Rhythm (1985)

81. Swing Out Sister - Shapes and Patterns (1997)
82. Level 42 - Running in the Family (1987)
83. Living in a Box - Living in a Box (1987)
84. No Limits - No Movie Soundtrack (1991)
85. Simply Red - Men and Women (1987)
86. Danny Wilson - Meet Danny Wilson (1987)
87. Dislocation Dance - Midnight Shift (1983)
88. Two Minds Crack - The Victory Parade (1986)
89. Immaculate Fools - Dumb Poet (1987)
90. Belouis Some - Some People (1985)

91. Black - Comedy (1988)
92. Sideway Look - Taming the Blade (1988)
93. Ten Sharp - Under the Water-Line (1991)
94. Nick Heyward - North of a Miracle (1983)
95. Spandau Ballet - Through the Barricades (1986)
96. Waterfront - Waterfront (1989)
97. Friends Again - Trapped and Unwrapped (1984)
98. The Kane Gang - The Bad and Lowdown World of The Kane Gang (1985)
99. Squeeze - Cosi Fan Tutti Frutti (1985)
100. Lighthouse Family - Postcards From Heaven (1997)

Andrzej Korasiewicz
24.01.2024 r.