Nena - ? (Fragezeichen)
1984 Epic

1. Rette Mich
2. Land Der Elefanten
3. Unerkannt Durchs Märchenland
4. Küss Mich Wach
5. Lass Mich Dein Pirat Sein
6. Ich Häng an Dir
7. Sois Bienvenue
8. Keine Antwort
9. Der Bus Is' Schon Weg
10. Es Regnet
11. Der Anfang Vom Ende

Czy ktoś jeszcze pamięta tego wykonawcę? Przyznam się, że na sam widok słowa "Nena" robi mi się jakoś tak cieplej na sercu. Podobnie, gdy widzę nazwy: Classix Nouveaux, Sal Solo, Kajagoogoo, Limahl... Tak, to są twórcy, którzy nierozerwalnie wiążą się z latami 80., w dodatku w większości z polską specyfiką. A jeśli jeszcze przypomnimy sobie inne klimaty z tamtych czasów... trzy pierwsze części "Gwiezdnych Wojen", "Wejście Smoka", "Błękitny Grom", "Klasztor Shaolin"... Trochę się rozmarzyłem... :)

Grupa Nena pochodziła z RFN, wrogiej wobec NRD zachodniej republiki niemieckiej i wywodziła się z nurtu niemieckiej nowej fali (Neue Deutsche Welle). W 1983 roku odniosła ogólnoświatowy sukces dzięki piosence "99 Luftballons". Muzycznie był to rodzaj popularnego wówczas new wave/synth-pop z przewagą pop-rockowej ekspresji. Śpiew Gabriele „Nena” Kerner i niemieckie teksty nadawały nagraniom specyficznego klimatu. Nena wykonywała bowiem większość piosenek w swoim ojczystym języku, choć "99 Luftballons" nagrany został także w wersji angielskojęzycznej i wydany na fali sukcesu piosenki na angielskojęzycznej płycie "99 Luftballons" (1984). Zebrano na nim utwory z dwóch pierwszych niemieckojęzycznych płyt Neny. Dużą popularność Nena zdobyła w Polsce. Jej nagrania trafiły na Listę Przebojów Programu Trzeciego i to w wersji niemieckojęzycznej. 

Płyta "?" jest drugą pozycją w niemieckiej dyskografii grupy Nena, której Gabriele „Nena” Kerner była wokalistką. Zawiera jedenaście tanecznych, rockowych kompozycji, które po latach mogą w większej dawce jednak trochę nużyć. Na płycie są dwa niewątpliwe przeboje:  "? (Fragezeichen)" oraz "Das Land Der Elefanten", które odniosły spory sukces w Polsce. Co ciekawe, tylko utwór tytułowy został wydany na singlu. "Das Land Der Elefanten" to inicjatywa redaktorów Trójki, którzy wypromowali utwór, dzięki czemu stał się umiarkowanym przebojem w Polsce docierając do 11. miejsca LP3.  "? (Fragezeichen)" osiągnął 6. pozycję na Liście Przebojów Programu Trzeciego, poza tym wysoko był też notowany na listach w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, ale zaistniał też w Holandii i Belgii. Płytę promowały jeszcze nagrania: "Rette mich" i "Lass mich dein Pirat sein" wydane na singlach, ale odniosły one mniejszy sukces również w krajach niemieckojęzycznych. W innych, w tym w Polsce, nie zostały odnotowane. Album pod względem artystycznym nie jest wybitnym osiągnięciem. Gdy dzisiaj go słucham zastanawiam się, jak to się stało, że wokalistka zdobyła wtedy tak dużą popularność.  Utwór "99 Luftballons" jest niewątpliwie chwytliwy, ale możliwe, że kluczem do sukcesu było to, że Nena śpiewała po niemiecku. Publiczność lubi niespodzianki i chce czasami odpocząć od angielskiego.  W ten sposób popularność zdobyli swego czasu m.in.: Vanessa Paradis, Desireless, Alizee, Tatu i ... Rammstein ;). Wprawdzie w Wielkiej Brytanii Nena zaistniała dopiero po nagraniu angielskojęzycznej wersji "99 Red Balloons", ale wcześniej odniosła sukces wersją niemieckojęzyczną m.in. w USA, Szwecji oraz oczywiście w krajach niemieckojęzycznych. 

Album polecam tym, którzy chcą przypomnieć sobie klimat lat 80. Twórczość Neny można kupić za niewielką cenę w dużych hurtowniach muzycznych w największych polskich miastach. [7.5/10]

Andrzej Korasiewicz
23.02.2005 r.